Μάρινερ

(Mariner). Ονομασία αμερικανικών διαστημοπλοίων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την εξερεύνηση των εγγύτερων προς τη Γη πλανητών του ηλιακού συστήματος (Ερμή, Αφροδίτης και Άρη). Ειδικότερα, το Μ. 1 εκτοξεύθηκε στις 22 Ιουλίου 1962 με αποστολή να διέλθει κοντά από την Αφροδίτη, η οποία απέτυχε καθώς το διαστημόπλοιο καταστράφηκε λίγο μετά την εκτόξευση. Τον ίδιο χρόνο, στις 18 Αυγούστου, εκτοξεύθηκε το Μ. 2 έχοντας την ίδια αποστολή με το Μ. 1. Στις 14 Δεκεμβρίου 1962 πέρασε σε απόσταση 35.000 χλμ. από την επιφάνεια της Αφροδίτης και ανακάλυψε διάφορα ευρήματα, σημαντικότερα εκ των οποίων είναι η διαπίστωση ότι ο πλανήτης δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο ανάλογο προς αυτό της Γης και η εκτίμηση της επιφανειακής θερμοκρασίας του που υπολογίστηκε σε 400°C. Αργότερα εκτοξεύθηκε το Μ. 3 (στις 5 Νοεμβρίου 1964) με αποστολή να διέλθει κοντά από τον Άρη, η οποία απέτυχε γιατί δεν άνοιξαν τα ηλιακά στοιχεία του Μ. 3, με αποτέλεσμα να εξαντληθεί πρόωρα η πηγή ισχύος του διαστημόπλοιου. Το Μ. 4 εκτοξεύθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1964 για να εκτελέσει την αποστολή του Μ. 3. Το μάζας 250 κιλών διαστημόπλοιο πέρασε στις 15 Ιουλίου του επόμενου χρόνου σε απόσταση 9.800 χλμ. από την επιφάνεια του Άρη και σε διάστημα 20 λεπτών της ώρας τράβηξε 21 φωτογραφίες του νοτίου ημισφαιρίου του πλανήτη· η μετάδοση των φωτογραφιών στη Γη διήρκεσε 10 ημέρες λόγω της πολύ μικρής ταχύτητας μετάδοσης. Προς μεγάλη απογοήτευση όσων πίστευαν στην ύπαρξη ζωής στον Άρη, δεν διαπιστώθηκε κανένα ίχνος πολιτισμού στις φωτογραφίες, ενώ τα όργανα του Μ. 4 κατέγραψαν πολύ αραιή ατμόσφαιρα χωρίς ίχνος νερού. Στις 14 Ιουνίου 1967 εκτοξεύθηκε το Μ. 5 με αποστολή να διέλθει κοντά από την Αφροδίτη. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου πέρασε σε μικρή απόσταση από την επιφάνεια του πλανήτη και υπολόγισε με μεγάλη ακρίβεια τη μάζα του. Παράλληλα, στις 31 Ιουλίου και στις 4 Αυγούστου 1967 εκτοξεύθηκαν τα Μ. 6 και Μ. 7 αντίστοιχα με αποστολή να διέλθουν κοντά από τον Άρη· πέρασαν σε απόσταση 3.500 χλμ. από την επιφάνεια του πλανήτη. Οι επικοινωνίες ήταν αισθητά καλύτερες σε σχέση με το Μ. 4 και έτσι ελήφθησαν και εστάλησαν στη Γη περίπου 2.000 φωτογραφίες πολύ καλύτερης ποιότητας. Έπειτα από τέσσερα χρόνια (Μάιος 1971) εκτοξεύθηκαν τα Μ. 8 και το Μ. 9 με αποστολή να τεθούν σε τροχιά γύρω από τον Άρη και να τον παρατηρήσουν. Το Μ. 8 καταστράφηκε και έπεσε στον Ατλαντικό λίγο μετά την εκτόξευσή του. Το Μ. 9, με μάζα λίγο μεγαλύτερη από 1.000 κιλά (τετραπλάσια του Μ. 4), συνέχισε και στις 14 Νοεμβρίου 1971 αποτέλεσε τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο άλλου πλανήτη (πλην της Γης) σε ύψος 1.650 χλμ. από την επιφάνεια του Άρη. Για δέκα μήνες η λειτουργία του ήταν ομαλή και έλαβε και έστειλε στη Γη 7.329 φωτογραφίες, με τις οποίες χαρτογραφήθηκε σχεδόν το σύνολο του πλανήτη, ανέλυσε την ατμόσφαιρά του, μέτρησε τους ανέμους, εκτίμησε τη σύνθεση της επιφάνειας και τις θερμοκρασιακές μεταβολές της και υπολόγισε με ακρίβεια το βαρυτικό του πεδίο. Το Μ. 10 (το τελευταίο διαστημόπλοιο της σειράς) εκτοξεύθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1973 με αποστολή να διέλθει κοντά από τον Ερμή. Η απόσταση του Ερμή από τη Γη είναι πολύ μεγάλη (ο Ερμής είναι ο πλησιέστερος προς τον Ήλιο πλανήτης) και για λόγους οικονομίας η μάζα του διαστημοπλοίου περιορίστηκε στο ελάχιστο (533 κιλά, εκ των οποίων τα 29 ήταν καύσιμο υδραζίνη για τις διορθώσεις της τροχιάς με τον μικρό κινητήρα του Μ. 10 και τα 4 άζωτο για τον έλεγχο του προσανατολισμού με ελεγχόμενη εκτόνωση από ειδικά ακροφύσια). Επιπλέον αποφασίστηκε να αξιοποιηθεί το βαρυτικό πεδίο της Αφροδίτης, από το οποίο το Μ. 10 θα αντλούσε ενέργεια. Οι τρεις πλανήτες (Ερμής, Αφροδίτη και Γη) θα ήταν σε κατάλληλες θέσεις αν η εκτόξευση λάμβανε χώρα μεταξύ 16 Οκτωβρίου και 21 Νοεμβρίου 1973. Οι προετοιμασίες της αποστολής διήρκεσαν 4 χρόνια και ο εξοπλισμός του Μ. 10 περιελάμβανε μεταξύ άλλων 2 μαγνητόμετρα, 2 κάμερες και ένα φασματοσκόπιο στο υπεριώδες φάσμα. Οι τηλεπικοινωνίες χρησιμοποιούσαν πομπό ισχύος 22 W και δύο ρυθμούς μετάδοσης (22 και 127 Kbps), ο προσανατολισμός εξασφαλιζόταν με δύο αισθητήρια, το ένα εκ των οποίων παρακολουθούσε τον Ήλιο και το άλλο τον Κάνωπο (το α της Τρόπιδας, το λαμπρότερο άστρο μετά τον Σείριο), ενώ προβλέφθηκε και ειδική θερμική μόνωση λόγω της μικρής απόστασης του πλανήτη από τον Ήλιο. Στη Γη τρεις σταθμοί λάμβαναν τα ασθενή (λόγω της απόστασης) σήματα, στην Ισπανία, στην Αυστραλία και στην Καλιφόρνια με ευμεγέθεις κεραίες και προενισχυτές σε θερμοκρασία -259°C για μείωση του θορύβου. Στις 5 Φεβρουαρίου 1974 το Μ. 10 διήλθε σε απόσταση 5.800 χλμ. από την Αφροδίτη, από την επιφάνεια της οποίας έλαβε και έστειλε 4.165 φωτογραφίες. Η αποστολή διήρκεσε 506 ημέρες και σε αυτό το χρονικό διάστημα το διαστημόπλοιο πέρασε τρεις φορές σε μικρή απόσταση από τον Ερμή (στις 29 Μαρτίου 1974, στις 21 Σεπτεμβρίου 1974 και στις 16 Μαρτίου 1975), ενώ τον Ιούνιο του 1974 βρισκόταν πίσω από τον Ήλιο χωρίς καμιά επικοινωνία με τη Γη. Τράβηξε μεγάλο αριθμό φωτογραφιών της επιφάνειας του Ερμή, υπολόγισε τη μάζα και τις διαστάσεις του, εκτίμησε την επιφανειακή του θερμοκρασία, ανέλυσε την ιδιαίτερα αραιή ατμόσφαιρά του και ανακάλυψε και μέτρησε το ασθενές μαγνητικό πεδίο του πλανήτη.